|
ROTTERDAM - "Je kunt deze opera beschouwen als sluitstuk van de Mutatuli-herdenking. Ik heb Multatuli's 'Woutertje Pieterse' gekozen voor een bewerking tot opera, omdat de structuur van het boek zich er zo goed voor leent. Het is opgebouwd uit fragmentjes, en je kunt dus zonder pijn stukken weglaten. Het is geen doorlopend verhaal. Het libretto staat dicht bij de oorspronkelijke tekst, die erg ironisch is en vol dubbele bodems zit. Dat beschouw ik als een cadeau van de dichter aan de componist."
De opera 'Woutertje Pieterse' van Konrad Boehmer gaat op 4 juni in de Rotterdamse Schouwburg in première, en is daar tot 9 juni te zien. Boehmer schreef in opdracht van het Multatuli-Genootschap zowel de tekst (het libretto) als de muziek voor deze ongewone opera Multatuli's Woutertje Pieterse leent zich niet voor een 'nette' opera, vindt Boehmer. "De spelers heb ik gevonden in de meest uiteenlopende vormen van theater. Van de meesten wist ik al in een heel vroeg stadium dat ze mee zouden doen, en welke rol ze zouden spelen. Daarom heb ik de muziek op het lijf van de zangers kunnen schrijven. Ik houd helemaal niet van dat klassieke gebral, dat zingen met een hete aardappel in de keel. Ik kan daar niet tegen. De spelers komen uit de hoek van de musical, van het toneel, uit de operettewereld." "Woutertje bijvoorbeeld speelde in 'Ik Jan Cremer', Bert Luttjeboer heet hij. Toen ik hem zag, wist ik meteen: dat is hem. Ik ben naar hem toegegaan en heb gezegd: van nu af aan ben je Woutertje Pieterse". Woutertje is een verlegen, dromerig jongetje dat opgroeit in een kleinburgerlijk 19e-eeuws milieu, een bekrompen omgeving, vol betweters en fatsoenrakkers, waar geen plaats is voor fantasie. Omdat Woutertje voortdurend werkelijkheid en fantasie door elkaar haalt, komt hij voor grote problemen te staan. Multatuli beschrijft het burgerdom met vlijmscherpe satire, een stijl die Boehmer erg aanspreekt, en die dan ook terug te vinden is in tekst en muziek. Harmonium "Er zitten allerlei grapjes in, maar het is geen lolbroekenverhaal. Multatulikenners kunnen zich bijvoorbeeld amuseren om de verwijzingen. Muzikale citaten zitten er ook in, maar uitsluitend op een manier die de 19e-eeuwse muzikale praktijk op de hak neemt. Men kende toen vaak alleen klassieke muziek in bewerking voor harmonium." "Dat harmonium zit ook in deze opera, vaak gekoppeld aan juffrouw Laps, een nogal vervelende dame. Er zitten rollen in die met opzet vals of slecht gezongen worden. Dat hoort bij de personages, de familie Kopperlith bijvoorbeeld. Dat zijn van die brallerige types, van die echte korpsballen. Dienovereenkomstig moeten die stemmen dus brallen." "De opera is in twee bedrijven ingedeeld. Het eerste bedrijf speelt zich in het huiselijk milieu af, waar Woutertje door zijn familie, de buren, de schoolmeester en de altijd dronken dominee wordt getreiterd en gefatsoeneerd. In het tweede deel stapt de held van de opera de grote-mensenwereld binnen, en komt de familie Kopperlith ten tonele, bij wie Wouter in dienst treed. Hij faalt, omdat hij niet is opgewassen tegen burgermansfatsoen en gewichtigdoenerij." "In het decor en in de kostuums komt de essentie van het verhaal terug. Alle trappetjes en kamertjes, het bekrompene van de woningen is op abstracte wijze zichtbaar op het toneel, en de kostuums benadrukken de karikaturen van de personages." De regie van Paul Vermeulen Windsant is strak, vertelt Boehmer. "De acteurs worden niet in de verleiding gebracht elkaar te overspelen." Toegankelijk Boehmer is een moderne componist, maar hij heeft van 'Woutertje Pieterse'een toegankelijk werk gemaakt, vind hij. "Er zitten ontroerende liedjes in, er wordt ook op ritme gesproken. Ik verwacht dat Woutertjes Roverslied binnenkort heel populair wordt in Rotterdam. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest speelt de muziek heel doorzichtig en luchtig, er is ook maar een kleine bezetting van 38 man bij deze opera. Ik denk dat een breed publiek plezier kan beleven aan dit stuk muziektheater. Nederland en de Nederlandse mentaliteit zijn hier op een afstandje te zien. Woutertje Pieterse blijft een actueel stuk." |